Miejska Biblioteka Publiczna w Dąbrowie Tarnowskiej wczoraj i dziś.

Tradycje bibliotekarstwa w Dąbrowie Tarnowskiej sięgają początków XIX wieku i są związane z działalnością Towarzystwa Szkoły Ludowej, które w swym programie duży nacisk kładło na organizację bibliotek i popularyzację czytelnictwa polskiej książki.

Dość pomyślny rozwój bibliotekarstwa na ziemi dąbrowskiej przerwany został wybuchem I wojny światowej, kiedy to zbiory biblioteki zostały prawie całkowicie zniszczone. Po zakończeniu działań wojennych i ustabilizowaniu się sytuacji w mieście, dzięki staraniom kontynuującego swą działalność TSL, otwarto ponownie bibliotekę. Przy dużym wsparciu notariusza Karola Brauna, zarazem prezesa Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" wznowiła ona działalność w nowo wybudowanym budynku "Sokolni".

Nestorką bibliotekarzy w Dąbrowie była wybitna działaczka społeczna i kulturalna Zofia Bojkowa, spokrewniona ze znanym działaczem ludowym Jakubem Bojko, nauczycielka. Pracę w bibliotekarstwie rozpoczęła w 1913 roku i z książką związana była do roku 1946, z przerwami na I i II wojnę światową. Zofia Bojkowa włożyła dużo wysiłku organizacyjnego w związku z reorganizacją działalności bibliotecznej TSL i utworzeniem w Dąbrowie Powiatowej Centrali Bibliotecznej. Biblioteka publiczna TSL w roku 1934 liczyła 1360 tomów. Istniała również na terenie Dąbrowy Tarnowskiej biblioteka Towarzystwa Zaliczkowego, którego prezesem był wielki patriota i ofiarny działacz społeczny, uczestnik powstania styczniowego 1863 r. - Ludwik Zakrzewski, pochowany na dąbrowskim cmentarzu. Na jego nagrobku mieszkańcy miasta umieścili napis "Przyjaciel Maluczkich".

W okresie okupacji zniszczeniu uległ ponad 10-tysięczny księgozbiór dąbrowskiej biblioteki. Po wyzwoleniu spod okupacji hitlerowskiej organizowała się Miejska Biblioteka Publiczna w Dąbrowie nawiązując do najpiękniejszych tradycji miasta i regionu. Szereg książek ocalałych w trakcie działań wojennych, a przechowanych przez mieszkańców powróciło do biblioteki. Ludność przekazywała także własne książki. W 1949 roku została powołana równorzędna Powiatowa Biblioteka Publiczna, zaś w roku 1955 połączono obydwie placówki tworząc Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną. Jej dyrektorem była do roku 1972 Wiesława Klocek. W tym czasie biblioteka kilkakrotnie zmieniała swe siedziby, nie mając właściwych warunków lokalowych do rozszerzania swej działalności.

Bardzo ważną datą dla dąbrowskiej biblioteki był rok 1972, wówczas oddano do użytku nowy budynek przy ulicy Polnej 13, wybudowany z funduszy Ministerstwa Kultury i Sztuki o powierzchni użytkowej 1192 m2. W funkcjonalnym budynku biblioteki rozszerzono strukturę organizacyjną. Powstał Oddział dla Dzieci, którego księgozbiór został wydzielony z ogólnych zbiorów i systematycznie uzupełniany nowymi nabytkami. Biblioteka została wyposażona w nowy sprzęt biblioteczny dla wypożyczalni i czytelni.

W roku 1974 dyrektorem PiMBP została mgr Alicja Dziewińska, która to stanowisko zajmowała do roku 1998. Reforma administracyjna państwa w 1975 r. spowodowała zmiany administracyjne i merytoryczne w sieci bibliotek publicznych. W miejsce Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej powstała Miejska Biblioteka Publiczna w Dąbrowie Tarnowskiej, której zadaniem była również opieka instrukcyjno - metodyczna nad siecią bibliotek publicznych rejonu dąbrowskiego.

W 1976 r. rozszerzono strukturę organizacyjną biblioteki tworząc Dział Książki Rolniczej, specjalizujący się w gromadzeniu literatury z zakresu rolnictwa i nauk biologicznych, ekonomii, agrobiznesu, zarządzania i rachunkowości, techniki, przemysłu i rzemiosła, ekologii i ochrony środowiska. W roku 1978 utworzono filię biblioteczną w Gruszowie Wielkim, dotychczas działały na terenie gminy Dąbrowa Tarnowska filie w Szarwarku, Smęgorzowie i Nieczajnie Górnej. Struktura organizacyjna biblioteki w takiej formie funkcjonuje do chwili obecnej.

Staraniem dyr. mgr Alicji Dziewińskiej 25 września 1984 r. na podstawie Zarządzenia Ministra Kultury i Sztuki Miejsko - Gminna Biblioteka Publiczna w Dąbrowie Tarnowskiej otrzymała imię Marii Kozaczkowej, "Maryli znad Wisły", poetki ziemi dąbrowskiej, działaczki społecznej, wielkiej miłośniczki książek i biblioteki. Wtedy też dokonano odsłonięcia pamiątkowej tablicy w holu biblioteki z mottem zaczerpniętym z wiersza poetki:

"...Ukochaj wiersz
co zrodził się
z tęsknoty, pracy i pieśni."

 

 

 

 

 

W konsekwencji postanowień "Ustawy o samorządzie terytorialnym" w roku 1990 dąbrowska książnica stała się jednostką samorządową. Po reformie administracyjnej kraju w 1999 r. Biblioteka pełni funkcję Biblioteki powiatowej dla Powiatu Dąbrowskiego. W skład struktury organizacyjnej biblioteki wchodzi Muzeum Powiśla Dąbrowskiego, które ma charakter regionalny. Muzeum gromadzi eksponaty z zakresu kultury materialnej wsi i archeologi oraz militaria. Można tu zobaczyć przedmioty użytku codziennego związane z dawnym gospodarstwem wiejskim: naczynia drewniane, kołowrotki, garnki, dzieże, zbiory sztuki ludowej oraz wszelkie pamiątki dotyczące dziejów miasta i regionu.

Od roku 1998 rozpoczęto proces komputeryzacji biblioteki. Pierwszy komputer został ofiarowany przez czytelnika ks. Władysława Węgrzyna. Obecnie Biblioteka dysponuje 7 stanowiskami komputerowymi, z których utworzono sieć, trwają prace nad tworzeniem komputerowej bazy danych. Fundacja im. Andrzeja Urbańczyka przekazała dąbrowskiej książnicy zestaw komputerowy z przeznaczeniem dla tworzonej kawiarenki internetowej dla użytkowników.

Księgozbiór Miejskiej Biblioteki Publicznej w Dąbrowie Tarnowskiej liczy około 102 tys. wol. Struktura księgozbioru kształtuje się następująco: literatura piękna dla dzieci - około 25 tys., dla dorosłych 35 tys., zaś popularnonaukowa 41 tys. woluminów. Biblioteka gromadzi 47 tytuły czasopism, w tym wszystkie tytuły gazet lokalnych i regionalnych, a także szkolnych wychodzących na terenie powiatu dąbrowskiego. W zbiorach biblioteki utworzono nowy dział literatury obcojęzycznej, gromadzone są również kasety video, oraz "książki mówione".

Z dąbrowskiej książnicy korzysta około 3 tys. użytkowników, którzy w ostatnim roku statystycznym wypożyczyli około 82 tys. książek i 2 tys. czasopism. Z czytelni korzysta około 8 tys. czytelników, którym na miejscu udostępniono około 25 tys. woluminów oraz 7 tys. czasopism. W kształtowaniu kanonu literatury, szczególnie w zakresie zakupu nowości oraz prenumeraty prasy uwzględniane są dezyderaty użytkowników. Biblioteka podejmuje starania, by nowe dziedziny i kierunki studiów znalazły zaplecze dydaktyczne w tej placówce.

Sensem istnienia biblioteki jest zaspakajanie potrzeb czytelniczych, informacyjnych oraz komunikacyjnych społeczeństwa. Dla miasta, gminy oraz powiatu pełni ona funkcję naukową i samokształceniową. Biblioteka służy popularyzacji literatury, organizacji życia kulturalno- oświatowego, skupia wokół książek ludzi pełnych pasji i poszukiwań twórczych. Szczególną uwagę przywiązuje się do gromadzenia wszelkiego rodzaju wydawnictw związanych z regionem, tworząc z uwagi na ich wyjątkowy charakter dział "Dąbroviana". Obejmuje on również dokumenty życia społecznego. W zakresie dokumentowania gromadzone są i opracowywane różnego typu materiały tj. książki, maszynopisy, rękopisy, foldery, ulotki, afisze, zdjęcia, plakaty, artykuły prasowe, kalendarze, zaproszenia, albumy. Biblioteka opracowuje bibliografię regionalną, obejmującą całość piśmiennictwa dotyczącego regionu dąbrowskiego, a także bibliografię poświęconą ludziom zasłużonym dla tego terenu, uwzględnia również wydarzenia historyczne, społeczne i kulturalne ważne dla lokalnej społeczności.

Biblioteka organizuje co roku dziesiątki różnego rodzaju imprez dla czytelników - spotkania z pisarzami, wykłady i prelekcje literackie, historyczne, ze szczególnym uwzględnieniem tradycji i kultury Powiśla Dąbrowskiego, konkursy, wystawy okolicznościowe.
* Co roku organizowany jest Powiatowy Konkurs Recytatorski im. Marii Kozaczkowej, którego celem jest popularyzacja poezji Patronki biblioteki oraz współczesnych poetów polskich.
* Cykl wystaw "Artyści Powiśla" - promujących artystów naszego miasta i powiatu.
* Program zapobiegania patologiom społecznym : wykłady, konkursy, wystawy tematyczne. np. "Rodzino dokąd zmierzasz ? - od patologii do normalności" lub "Miłość niejedno ma imię" - wykłady adresowane do młodzieży.
* W roku 2007 rozpoczął działalność Dyskusyjny Klub Książki.
* W roku 2010 -Zainicjowano cykl spotkań: "Dąbrowa jaką pamiętam".
* W roku 2011 Rozpoczyna działalność Dyskusyjny Klub Książki dla dzieci.

Uroczystości organizowane w bibliotece wrosły w pejzaż miasta i są wspaniałą promocją dla biblioteki.

Miejska Biblioteka Publiczna od roku 1999 do 2006 pełniła rolę biblioteki powiatowej dla powiatu dąbrowskiego, roztaczała nadzór merytoryczny nad 18 bibliotekami publicznymi na terenie 7 gmin powiatu.

W roku 2006 Zarząd i Rada Powiatu wypowiedziały Gminie Dąbrowa Tarnowska porozumienie, na mocy którego dąbrowska biblioteka prowadziła to zadanie, w związku z czym Miejska Biblioteka Publiczna w Dąbrowie Tarnowskiej przestała pełnić zadania biblioteki powiatowej dla powiatu dąbrowskiego.

Po gruntownym remoncie budynku biblioteki w roku 2011 Dział Informacji Biznesowej, Europejskiej, Nauk Przyrodniczych i Stosowanych został połączony z Działem dla Dorosłych i Młodzieży.

Budynek biblioteki jest przystosowany dla osób niepełnosprawnych. Pomimo bardzo niesprzyjających czasów dla kultury, dzięki mądrości władz samorządowych, dąbrowska książnica, choć powoli, stale podnosi swój standard oraz staje się bardziej atrakcyjną, nowoczesną, przyjazną dla środowiska.

Biblioteka współpracuje ze szkołami podstawowymi, gimnazjami i szkołami średnimi, Dąbrowskim Domem Kultury, Katolickim Stowarzyszeniem "Civitas Christiana", Związkiem Dąbrowiaków, Związkiem Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Światowym Związkiem Żołnierzy Armii Krajowej, Parafią Rzymsko-Katolicką, Redakcją "Kuriera Dąbrowskiego" oraz "Żyjmy Ewangelią", jest otwarta na różne formy pracy i współpracy, które w końcowym efekcie służą człowiekowi i dają nam poczucie sprawnie działającej placówki kulturalnej w naszym mieście i powiecie. O pracy Miejskiej Biblioteki Publicznej w Dąbrowie Tarnowskiej ukazuje się szereg artykułów w prasie oraz informacji w radiu i telewizji.

Gośćmi naszymi byli:

Jan Sztaundynger, Mira Jaworczakowa, Stanisław Grzesiuk, Jerzy Kern, Andrzej Drawicz, Karol Bunsch, Stanisław Pagaczewski, Tadeusz Śliwiak, Tadeusz Nowak, ks. dr Ryszard Banach, Zbigniew Święch, zespół „Pod Gruszą”, Cezary Leżeński, Andrzej Krzysztof Torbus, zespół „Krakowskie Przedmieście”, Ewa Stadtmüller, Robert Żurawski, Włodzimierz Votka,

Tadeusz Śliwiak ,  Władysław Strumski , dr. Jan Hebda,  Tadeusz Nowak , dr Stanisław Wróbel,  Jerzy Krasicki , Julian Kawalec, Józef Baran, Johen A. Matel , Jadwiga Braun – Domańska, prof. dr Jerzy Tarnawski, Stanisław Piądłowski, Maria Wardas, Natalia Rolleczek,  Jerzy Rzeszuto ,  Maria Kozaczkowa , Stanisław Stanuch, Ewa Lipska, Leszek Moczulski, Józef Kozaczka,  Andrzej Drawicz ,  Ryszard Kłyś , Maria Traczewska, Elżbieta Wilówna, Krystyna Szlaga, Ryszard Smożewski, J.S.Gawlik, Leszek Maruta, Włodzimierz Maciąg, Aleksander Krawczuk, Stefan Atlas,  Ryszard Zieliński ,  Henryk Vogler , Bogna Wernichowska, Waldemar Smaszcz,  Cezary Leżeński , ks.Wacław Buryła,  Tadeusz Kwiatkowski-Cugow , Karl Grenzler, Kazimierz Ivosse, Iwona Pinno, Anna Elżbieta Zalewska, Andrzej Grabowski, ks. Jerzy Janeczek, ks. Edward Kabat, Barbara Gawryluk, Izabela Sowa, Jan Jakub Należyty, Joanna Olech, Jacek Dehnel, Stanisław Markowski, Małgorzata Kalicińska.