Miejska Biblioteka Publiczna

W tym roku mija 70 lat od powstania Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Marii Kozaczkowej w Dąbrowie Tarnowskiej. Tradycje dąbrowskiego bibliotekarstwa sięgają początków XIX wieku i są związane z działalnością Towarzystwa Szkoły Ludowej, które kładło duży nacisk na organizację bibliotek i popularyzację czytelnictwa polskiej książki. Przy dużym wsparciu notariusza Karola Brauna, zarazem prezesa Towarzystwa Gimnastycznego Sokół biblioteka otrzymała lokal w nowo wybudowanym budynku Sokolni. Nestorką bibliotekarzy w Dąbrowie była Zofia Bojko nauczycielka, wybitna działaczka społeczna i kulturalna, spokrewniona ze znanym działaczem ludowym Jakubem Bojko.
Na terenie miasta działała również Biblioteka Towarzystwa Zaliczkowego, którego prezesem był wielki patriota i ofiarny działacz społeczny, uczestnik powstania styczniowego - Ludwik Zakrzewski. W czasie II wojny światowej zniszczeniu uległ ponad 10-tysięczny księgozbiór dąbrowskiej biblioteki. Po wyzwoleniu spod okupacji hitlerowskiej weszła w życie pierwsza polska ustawa biblioteczna, czyli Dekret z dnia 17 kwietnia 1946 roku o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi. Na podstawie tej ustawy została zorganizowana Miejska Biblioteka Publiczna w Dąbrowie Tarnowskiej, która nawiązywała do najpiękniejszych tradycji miasta i regionu. Problemem był brak właściwego lokalu, przełomem dla dąbrowskiej biblioteki był rok 1972. Wówczas to w styczniu oddano do użytku nowy budynek przy ulicy Polnej 13 o powierzchni użytkowej 1192 m². Został on wybudowany z funduszy Ministerstwa Kultury i Sztuki. Wydarzenie to szeroko odzwierciedliło się w relacjach prasowych. Pisano: Nowo wybudowany i oddany do użytku w bieżącym roku w Dąbrowie Tarnowskiej jeden z najokazalszych obiektów w województwie krakowskim, w którym znalazły pomieszczenie biblioteka miejska i pedagogiczna – to prawdziwy pawilon książki, w innym artykule wspomniano: Obiekt ten można by nazwać Pałacem Książki. W funkcjonalnym budynku biblioteki rozszerzono strukturę organizacyjną. Powstał Oddział dla Dzieci, którego księgozbiór został wydzielony z ogólnych zbiorów i systematycznie uzupełniany nowościami. Budynek został wyposażony w nowy sprzęt biblioteczny dla wypożyczalni i czytelni obydwu działów. Budowa trwała, gdy kierownikiem była Wiesława Klocek. W 1976 roku rozszerzono strukturę organizacyjną biblioteki tworząc Dział Książki Rolniczej w 2006 r. przekształcony w Dział Informacji Biznesowej, Europejskiej, Nauk Przyrodniczych i Stosowanych. Warunki lokalowe sprawiły, że biblioteka zaczęła rozszerzać swą działalność o pracę kulturalno-oświatową. Organizowano spotkania autorskie, wieczornice, inscenizacje bajek, które prezentowane były nie tylko w bibliotece, ale również w szpitalu, na dąbrowskim rynku, zakładach pracy, powstał też Klub Przyjaciół Książki. Na terenie gminy działają filie w:  Gruszowie Wielkim, Nieczajnie Górnej, Smęgorzowie i Szarwarku. Staraniem dyrektor Alicji Dziewińskiej 25 września 1984 roku Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Dąbrowie Tarnowskiej na podstawie Zarządzenia Ministr Kultury i Sztuki otrzymała imię Marii Kozaczkowej, poetki ziemi dąbrowskiej. Wtedy też dokonano odsłonięcia pamiątkowej tablicy w holu biblioteki z mottem zaczerpniętym z wiersza poetki.” Ukochaj wiersz co zrodził się z tęsknoty, pracy i pieśni.”
Po transformacji ustrojowej w 1990 roku w konsekwencji postanowień Ustawy o Samorządzie Terytorialnym dąbrowska książnica stała się jednostką samorządową. Początkowe lata po przemianach były bardzo trudne. Znacznie zredukowano zatrudnienie, prawie całkowicie ograniczono zakupy nowości wydawniczych, a środki finansowe przeznaczane przez samorząd nie zabezpieczały ustawowych zadań. Pogłębiały się problemy z podstawowym funkcjonowaniem. Budynek na zewnątrz oraz wnętrza i wyposażenie wymagały odnowy z powodu naturalnego, wieloletniego zużycia. MBP od 1999 do 2006 roku pełniła rolę biblioteki powiatowej dla powiatu dąbrowskiego i roztaczała nadzór merytoryczny nad 18 bibliotekami publicznymi na terenie 7 gmin powiatu. W latach 2002-2012 w skład struktury organizacyjnej biblioteki wchodziło Muzeum Powiśla Dąbrowskiego, które miało charakter regionalny. Gromadziło eksponaty z zakresu kultury materialnej wsi i archeologii oraz militaria. Po wyremontowaniu synagogi zbiory zostały przeniesione do Ośrodka Spotkania Kultur, gdzie są obecnie prezentowane. Czas od oddania nowego gmachu biblioteki w 1972 roku nieuchronnie mijał i wszystko co było ładne, funkcjonalne uległo naturalnemu zużyciu. Z powodu ograniczeń finansowych organizatora, zaczęto stopniowo szukać możliwości pozyskiwania środków zewnętrznych. Dzięki m.in. uczestnictwu w projektach zaczął się zmieniać design biblioteki. Od 1998 r. dyrektorem zostaje Jadwiga Kusior. Wielkie remonty w latach 2004-2011, które zaczęły się od wymieniony stolarki okiennej i drzwiowej, dociepleniu ścian, stropów w piwnicy i na strychu, wykonanie nowej elewacji, likwidację składu opału i tarasu, wykonanie nowego przyłącza kanalizacyjnego, przebudowę wejścia głównego z zamontowaniem drzwi otwieranych na fotokomórkę, budowę schodów przeciwpożarowych i remont piwnic. Wykonano nową nitkę kanalizacyjną oraz odwodnienie budynku. Miejska Biblioteka Publiczna używając bajkowego języka przemieniła się z Kopciuszka w piękną Królewnę. Zmienił się wygląd zewnętrzny, jednak wnętrza wymagały kolejnych inwestycji. Przy wsparciu środków z MRPO i Gminy Dąbrowa Tarnowska MBP przeszła kolejny remont, który objął: wymianę wewnętrznej sieci kanalizacyjnej, remont łazienek w tym stworzenie nowej łazienki dla osób niepełnosprawnych i pokoju socjalnego dla pracowników. Cały parter budynek został całkowicie dostosowany dla osób niepełnosprawnych poruszających się samodzielnie, na wózkach inwalidzkich i dla rodziców z dziećmi w wózkach.  Kolejna bardzo ważna data to rok 2011. Dzięki kolejnemu kapitalnemu remontowi wnętrz, biblioteka zyskała estetyczne oblicze. Zakres obejmował docieplenie budynku, wymianę stolarki wewnętrznej, centralnego ogrzewania, instalacji elektrycznej i niskoprądowej (monitoring, alarm, instalacja przeciwpożarowa i internetowa), roboty budowlane wewnątrz budynku, wyposażenie w nowe regały, lady biblioteczne, stoliki czytelni: naukowej i internetowej. Nowo odremontowane pomieszczenia, odpowiednio wyposażone stanowiska do pracy indywidualnej użytkowników, bogate zaplecze sprzętu komputerowego z dostępem do Internetu pozwalają na szybką i sprawną obsługę czytelników, dają możliwość wzmocnienia aktywności usług biblioteki Estetycznie zaaranżowane miejsca do przeglądania książek i czasopism, wygodny dostęp do zbiorów bibliotecznych i przyjazny klimat sprzyjają nauce i rozrywce. Są to powody do wielkiej radości. Nowoczesna biblioteka usprawnia podstawowe funkcje gromadzenia, opracowania i udostępniania zbiorów. Nowy lokal jest nie tylko wizytówką gminy, ale przede wszystkim miejscem realizacji potrzeb intelektualnych, emocjonalnych i integracji lokalnej społeczności. Wszystkie te zmiany po 1990 roku mimo trudnych czasów dla kultury były możliwe dzięki zrozumieniu potrzeb przez ówczesne władze samorządowe: burmistrza Dąbrowy Tarnowskiej Stanisława Początka. Istotnym wydarzeniem dla biblioteki była w 2003 roku wizyta studyjna prof. Franka Hogga, międzynarodowego eksperta w sprawach bibliotekarstwa z Instytutu Bibliotekoznawstwa  Uniwersytetu z Aberystwyth w Wielkiej Brytanii, który gościł u nas wraz z prof. dr. hab. Jackiem Wojciechowskim. Wizyta miała na celu przedstawienie pracy bibliotek publicznych w Polsce na przykładzie naszej placówki. Otrzymane podziękowanie i wyrażone w nim najwyższe uznanie sprawiło nam wiele radości i motywacji do dalszego działania. Od 1998 roku rozpoczęto proces komputeryzacji biblioteki. Pierwszy zestaw komputerowy został ofiarowany przez czytelnika ks. Władysława Węgrzyna, kolejny przekazała Fundacja im. Andrzeja Urbańczyka. W 2004 roku z projektu IKONKA biblioteka wzbogaciła się o trzy zestawy, które pozwoliły na utworzenie bezpłatnej kawiarenki internetowej dla użytkowników z usługą Wi-Fi, pierwszą w bibliotekach Małopolski. Kolejnym doposażeniem w sprzęt komputerowo-multimedialny był udział w Programie Rozwoju Bibliotek Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Billa i Melindy Gates, pozostałe dokupiono z funduszy własnych. Obecnie w MBP oraz filiach jest 35 komputerów, z czego 25 przeznaczonych jest dla użytkowników. W ofercie biblioteki są elektronicznie skatalogowane zbiory, udostępniane w sposób całkowicie zautomatyzowany, przy wykorzystaniu baz danych księgozbioru i czytelników. Od 2005 roku prowadzony jest elektroniczny katalog on-line oraz regionalna bibliografia zawartości czasopism. W ostatnich latach średnio w ciągu roku z dąbrowskiej książnicy korzysta około 3 tys. użytkowników, którzy wypożyczają około 116 tys. książek i 1,5 tys. czasopism. Z czytelni korzysta średnio około 9 tys. czytelników, którym na miejscu udostępnia się około  18 tys. woluminów oraz 6 tys. czasopism.

Użytkownicy mają zapewnioną pomoc bibliotekarzy przy wyszukiwaniu informacji elektronicznej, obsłudze sprzętu i zainstalowanych programów komputerowych, drukowaniu, kserowaniu oraz skanowaniu. Podejmując nowe wyzwania udostępnia również bezpłatnie konsolę Xbox 360 wraz z Kinectem. Sensem istnienia biblioteki jest zaspakajanie potrzeb czytelniczych, informacyjnych i komunikacyjnych społeczeństwa. Dla miasta, gminy oraz regionu pełni ona funkcję naukową i samokształceniową, dlatego też podejmuje starania, by nowe dziedziny i kierunki studiów znalazły tu zaplecze dydaktyczne. Dodatkowo odpowiednio zaaranżowane wnętrza i wyposażenie stwarzają warunki do sprawnego oraz przyjemnego korzystania ze zbiorów. Oferta biblioteki nie ogranicza się tylko do gromadzenia książek, to także liczne i różnorodne imprezy kulturalno-oświatowe skierowane do użytkownika w każdym wieku. Co roku książnica organizuje dziesiątki różnego rodzaju  imprez dla czytelników.

W słoneczne popołudnie 11 maja, w ramach obchodów Ogólnopolskiego Tygodnia Bibliotek, miała miejsce uroczystość 70.lecia Miejskiej Biblioteki Publicznej. Rozpoczęła się ona od odsłonięcia, znajdującego się przez budynkiem biblioteki, monumentu i księgi upamiętniającej powstanie biblioteki przez Burmistrza Dąbrowy Tarnowskiej Krzysztofa Kaczmarskiego, czytelników: Józefę Dudę i Igę Kądzielawę oraz dyrektor MBP Jadwigę Kusior. Na księdze wyryto napis „Amor librorum nos unit - miłość do ksiąg nas jednoczy. Na pamiątkę 70-lecia Miejskiej Biblioteki Publicznej 2016 r.” Dalsza część uroczystości przeniosła się do Sali Audytoryjnej gdzie nastąpiło przywitanie przybyłych gości oraz podziękowanie tym, z którymi biblioteka współpracuje na co dzień oraz przedstawianie rysu historycznego biblioteki przez dyrektor Jadwigę Kusior. Wielkim zaszczytem było otrzymanie odznaczenia „Bibliotheca Magna Perennisque” przyznanym przez Kapitułę Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Warszawie za całokształt pracy dla Miejskiej Biblioteki Publicznej wręczone  przez Przewodniczącą Okręgu SBP w Krakowie Dorotę Rzepkę. Odznaczenia z ramienia SBP otrzymały również: medal „W Dowód Uznania” za zasługi dla bibliotekarstwa – Marta Stachura, list gratulacyjny od SBP – Anna Galus i Anna Kaczówka. Odznaczenie „Zasłużony Dla Kultury Polskiej” przyznane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na wniosek dyrektor MBP otrzymał Zdzisław Banaś, artysta rzeźbiarz biorący czynny udział w warsztatach artystycznych w bibliotece. MKiDN wyróżnił Annę Miodowską-Zawiślak za aktywną działalność na rzecz rozwoju czytelnictwa dzieci i młodzieży. Po wręczeniu odznaczeń nadszedł czas składania życzeń, podziękowań i słów  uznania dla działalności i osiągnięć książnicy na przestrzeni minionych 70-ciu lat. Jubileusz uświetnił koncert poezji śpiewanej w wykonaniu Kuby Michalskiego pt. „Ach ta poezja”. Po recitalu wszyscy goście zostali zaproszeni do obejrzenia wystawy malarstwa i litografii Agnieszki Wrony-Łapy pt. „Nastroje” w ramach cyklu „Artyści Powiśla”. Uroczystość zakończyła się wspólnym świętowaniem jubileuszu, wpisywaniem się do księgi pamiątkowej, rozmowami i wspomnieniami. W obchodach wzięli udział: przedstawiciele władz gminy Dąbrowa Tarnowska Burmistrz Krzysztof Kaczmarski z zastępcą Stanisławem Ryczkiem, dyrektorzy szkół, przedszkoli, zaprzyjaźnionych instytucji i stowarzyszeń, emerytowani bibliotekarze z dyrektor Alicją Dziewińską, dyrektorzy bibliotek z regionu małopolskiego, bibliotekarze z powiatu dąbrowskiego oraz uczestnicy klubów działających przy MBP. Wolontariusze czynnie brali udział w uroczystości witając gości, oprowadzając uczestników po bibliotece oraz rozdając pamiątkowe suweniry zawierające m.in. publikację „70 lat MBP” wydaną przez książnicę specjalnie na tę okazję. Patronat honorowy nad wydarzeniem objął Burmistrz Dąbrowy Tarnowskiej Krzysztof Kaczmarski. Patronat medialny: Radio RDN Małopolska, Gazeta Krakowska, Tygodnik Miasto i Ludzie oraz e-kurier dąbrowski.